Βελάστης, Στανισλαύος Θωμάς

(18ος αι.). Λόγιος από τη Χίο. Ο Β. ήταν καθολικός ιησουίτης και σπούδασε θεολογία και φιλολογία στη Σικελία, αλλά αργότερα επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου έγινε για ένα διάστημα καθολικός εφημέριος. Έγραψε διάφορα έργα στα ελληνικά, αλλά με λατινικούς χαρακτήρες. Το σπουδαιότερο έργο του είναι μια διασκευή του από τις διδασκαλίες του Ισπανού ιεροκήρυκα Αλφόνσο Ροντρίγκες με τίτλο Anapafsistis Kardias is to aghion thelima tu Theu. Η διασκευή αυτή είναι γραμμένη στην ελληνική διάλεκτο των ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας, και τυπώθηκε στη Ρώμη το 1746. Το μόνο έργο του Β. που τυπώθηκε με ελληνικούς χαρακτήρες είναι το Περί θυμού (Ρώμη, 1747). Ως συγγραφέας, θεωρείται από τους πιο προοδευτικούς της εποχής του. Όπως γράφει ο ίδιος για τους αναγνώστες του, «επάσχισα όσο το δυνατόν να ομιλήσω απλά ρωμαίικα και να γράψω φράγκικα, βέβαιος πως θέλει τους αρέσω περισσότερο μ’ αυτόν τον τρόπο. Διά τούτο ακόμη εξήγησα κάθε άλλη ξένη γλώσσα εις την ιδικήν μας, διά να το διαβάζη κάθε αγραμμάτιστο παιδί, να το καταλαβαίνει κάθε αμαθής γυναίκα ανεμπόδιστα, χωρίς να γυρεύη εξηγήματα». Άλλο έργο του: Περίπροφοράς των γραμμάτων των Ελλήνων.